Wanneer je een woning koopt, moet je niet alleen rekening houden met de prijs van de woning, maar ook met de bijkomende kosten. In de volksmond is vaak sprake van de zogenaamde ‘notariskosten’. Een wat misleidende term, want voor het grootste deel gaat het om belastingen die de notaris doorstort naar de overheid.
Koop je een gezinswoning, dan betaal je qua registratiebelasting 3% van de aankoopwaarde. Wie een grond koopt of een al een woning heeft, valt onder het standaardtarief van 12%. En wie zijn oog heeft laten vallen op een nieuwbouw betaalt geen registratiebelasting, maar wel 21% btw.
Daarnaast hou je rekening met andere kosten. Zo betaal je een ereloon aan de notaris voor het advies, de besprekingen, het ontwerp en het toelichten van de akte. De dienstverlening van de notaris reikt verder dan louter het opstellen van de akte. De tussenkomst van de notaris is een belangrijke buffer voor als er een kink in de kabel zou zijn. Wat als je bodem bijvoorbeeld vervuild blijkt te zijn? Of er een document ontbreekt, of de verkoper nog schulden had, of er een lekkende stookolietank is… Na het verrichten van de opzoekingen, zoekt de notaris actief mee naar oplossingen zodat jij het niet moet uitvechten voor de rechtbank.
Weet dat de administratieve kosten sinds de hervorming van het notariaat geplafonneerd zijn tot 750 euro. Voor een bijkomende kredietakte bedragen de administratieve kosten maximaal 550 euro. Over het krediet gesproken… ook hier hou je best rekening met de kosten.
Wil je zelf nagaan hoeveel de bijkomende kosten bedragen voor je aankoop én je krediet? Ontdek onze rekenmodules.
‘Scheiden doet lijden’, luidt het gezegde. ‘Goede afspraken maken goeie vrienden’, klinkt dat andere spreekwoord – in dezelfde context vaak sleutel tot succes. Feit is dat een nieuw samengesteld gezin gepaard gaat met opnieuw naar evenwicht zoeken, bij alle partijen. (Plus)mama van vier Marjolein Sebille (36) vertelt over hoe zij die zoektocht in de praktijk omzet. Notaris en zelf ook plusmama Helena Verwimp (40) geeft tips over hoe je het best met de uitdagingen van zo’n situatie omgaat.
“Zowel mijn als Diederiks kinderen waren nog jong toen we een koppel werden, vijf jaar geleden”, steekt Marjolein van wal. “De eerste twee jaar behielden we elk nog ons eigen leven: we woonden apart en spraken af en toe af met de kinderen erbij. Voor hen waren die momenten samen vergelijkbaar met slaapfeestjes bij vrienden, waardoor ze snel een goeie band hadden.”
Geen extra ouder
Intussen wonen Marjolein, Diederik en de kinderen Maxim (7), Bob (9), Ellis (10) en Mia (11) onder één dak. Nieuwe situatie, nieuwe regels? “We zetten bewust elk onze eigen kinderen op de eerste plaats, dat was vanaf het begin duidelijk”, zegt Marjolein. “De kinderen gaan bijvoorbeeld nog altijd naar hun school van voor de breuk. Dat betekent dat we hen naar twee verschillende plekken moeten brengen, maar we vonden het belangrijk dat er voor hen niks veranderde door onze relatie. Ook de co-ouderschapsregeling van Diederik en mij is verschillend. Daardoor hebben we op sommige momenten geen, en op andere momenten twee of vier kinderen in huis.”
Af en toe hoor je wel eens dat een huis kopen wanneer je al getrouwd bent “voordeliger” zou zijn naar later toe. We kunnen alvast één misverstand uit de wereld helpen: een huis kopen kan je perfect veilig doen als samenwonenden. Maar het klopt wel dat de regels er wat anders uitzien. We bekijken de verschillende scenario’s.
Feitelijk samenwonen
Woon je feitelijk samen en koop je het huis in gelijke delen, dan ben je elk mede-eigenaar. Ga je uit elkaar, dan behouden jullie elk jullie deel. Komt één van jullie te overlijden en hebben jullie niets bijkomend geregeld, dan behoudt de overlevende uiteraard zijn deel van de woning, maar de andere helft gaat naar de erfgenamen van de overledene. Dit zijn in eerste instantie de kinderen (als er kinderen zijn), maar bij een kinderloos koppel gaat dit naar de ouders, broers of zussen van de overledene. De samenwonende partner erft wettelijk gezien niets. Dit is een gevaarlijke situatie, want het betekent dat de kans groot is dat de overlevende partner niet in zijn of haar woning kan blijven wonen.
Wettelijk samenwonen
Bij een wettelijke samenwoning geldt in principe dezelfde regel: elk behoudt zijn deel mede-eigendom. Het grote verschil is hier dat je als wettelijk samenwonende partner wél enige bescherming geniet. Het deel van de overleden partner gaat in blote eigendom naar zijn erfgenamen, maar als overlevende wettelijk samenwonende partner heb je wel het vruchtgebruik van de woning. Je kan dus heel je leven in de woning blijven, de erfgenamen moeten dat dulden.
Getrouwd
Gehuwden genieten van meer bescherming. Hadden jullie al een woning gekocht voor de datum van jullie huwelijk, dan zijn jullie mede-eigenaars. Wel zal de notaris in de aankoopakte kunnen voorzien dat het huis automatisch in jullie ‘gemeenschappelijk vermogen’ terechtkomt op datum van jullie huwelijk. Getrouwde koppels die een woning kopen tijdens hun huwelijk zijn meer dan gewoon mede-eigenaars. De woning komt automatisch in het ‘gemeenschappelijk vermogen’. Een soort van gemeenschappelijke pot, waarover je als gehuwde partner verschillende regelingen kan uitwerken. Gaat het bijvoorbeeld om een woning waar nog veel renovatiewerken aan zijn waar jij en je partner zullen toe bijdragen, dan kan zo’n gemeenschappelijk vermogen wel handig zijn. Het bespaart heel wat rekenwerk.
Bijkomende regelingen
Voor samenwonende partners zal de notaris in de praktijk vaak aanraden om een bijkomende regeling te voorzien voor het geval één van jullie twee zou overlijden. Dat kan met een testament, of de notaris kan voorstellen om met een zogenaamd aanwasbeding te werken. Dat tweede is een extra overeenkomst waarbij bepaald wordt dat het deel van je overleden partner automatisch bij jou terechtkomt bij zijn overlijden, zonder dat het deel uitmaakt van zijn erfenis. Dit geeft veel zekerheid aan de overlevende partner, want de woning is dan volledig zijn of haar eigendom. Erfgenamen kunnen er niet aan raken. Er hangt echter wel een fiscaal prijskaartje aan vast: als overlevende partner betaal je belastingen op het deel dat je verkrijgt. Vandaar dat de notaris zo’n aanwasbeding vaak optioneel maken, in combinatie met een testament. Met een testament kan je ook volle eigendomsrechten over de woning toekennen aan de overlevende partner. Dit is een fiscaalvoordelige oplossing, want volgens de wet betaalt de samenwonende partner geen successierechten op de gezinswoning, indien je met je partner drie jaar ononderbroken samenwonende. Verlies je dus je partner, dan kan je kiezen op welke manier je het eigendomsrecht verkrijgt.
Huwelijkscontract
Bij gehuwden kan één en ander geregeld worden via een huwelijkscontract. Zo kan de overlevende huwelijkspartner kiezen om de woning in volle eigendom te erven, dankzij een ‘keuzebeding’. De partner kiest dan zelf wat hij in volle eigendom erft, en wat hij in slechts in ‘blote’ eigendom nalaat
aan de kinderen. Zo’n keuzebeding is dus handig voor koppels die van mening zijn dat de overlevende partner eerst moet erven, en de kinderen pas later aan de beurt zijn.
Spreek erover met je notaris
Zo zie je maar, voor elke samenlevingsvorm kan je een extra regeling uitwerken bij de notaris. Niemand denkt natuurlijk graag aan situaties waarbij het minder gaat zoals een breuk of een overlijden. Vooral niet op zo’n gelukkig moment als bij de aankoop van een huis. Toch moet je erbij stilstaan. Durf dus alle vragen te stellen aan de notaris en schuif een bijkomende regeling niet op de lange band. Het gaat vaak om een kleine juridische ingreep die een wereld van verschil kan maken.
De aankoop van je eerste woning is een belangrijk moment. Voor velen is het ook de grootste investering ooit. Net daarom zijn alle tips welkom. Notaris.be vroeg notarissen wat hun vijf belangrijkste tips zijn voor huizenjagers. Je vindt ze terug in onze nieuwe infofiche.
Meer woontips? Ontdek onze podcast ‘Zeg es notaris’!
Startpagina
Doorniksesteenweg 59 - 8500 Kortrijk
